Ποδηλασία και υγεία των οστών

Ο ρόλος της άσκησης στη ρύθμιση της υγείας των οστών δεν είναι ακόμα καλά κατανοητός. Ωστόσο, τα υγιή οστά συνήθως σχετίζονται με αυξημένη μηχανική φόρτιση. Το μέγεθος της εφαρμοζόμενης φόρτισης μπορεί να  αποτρέψει και να θεραπεύσει τη  χαμηλή οστική πυκνότητα  ή και να οδηγήσει στην  αύξηση της οστικής μάζας κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης.
 






 

   Η ποδηλασία είναι ένα υγιές άθλημα, διότι βελτιώνει τη φυσική κατάσταση και την καρδιοαναπνευστική λειτουργία   και  αποτρέπει τη συσσώρευση λίπους. Η εφηβεία είναι μια ευαίσθητη φάση για την απόκτηση της οστικής μάζας. Περίπου το 90% της οστικής μάζας είναι παρόν στο τέλος της σκελετικής ωρίμανσης. Πολλοί επαγγελματίες και μεγάλης ηλικίας ποδηλάτες μπορούν να ταξινομηθούν ως έχοντες οστεοπενία. Οι επαγγελματίες ποδηλάτες δρόμου έχουν σημαντικά χαμηλότερη οστική πυκνότητα από το μη ενεργό πληθυσμό. Ως υπόθεση-εξήγηση για αυτό δίνεται το γεγονός ότι επειδή το βάρος του σώματος κατά την εκτέλεση της δραστηριότητας αυτής υποστηρίζεται από το ποδήλατο δεν δίδεται επαρκές ερέθισμα για τη δημιουργία της οστεογένεσης στις κλινικά σχετικές περιοχές των οστών.

  

Ο Rico  και οι συνεργάτες του το 1993 δεν βρήκαν διαφορές στην οστική μάζα στο σύνολο ή σε κάθε περιφερειακή περιοχή μεταξύ των εφήβων ποδηλατών  και της ομάδας ελέγχου της ίδιας ηλικίας που έκανε καθιστική ζωή. Ομοίως ο Duncan και οι συνεργάτες του το 2002 παρατήρησε ότι οι γυναίκες έφηβοι ποδηλάτες είχαν παρόμοιες τιμές στην οστική πυκνότητα για το σύνολο του σώματος, οσφύ,  μηριαίο αυχένα,  πόδια και  χέρια με την ομάδα ελέγχου που αποτελούνταν από  μη-αθλητές. Ωστόσο, όταν αυτές οι έφηβοι ποδηλάτες συγκρίθηκαν με μια ομάδα  δρομέων, οι γυναίκες ποδηλάτες παρουσίασαν σημαντικά χαμηλότερες τιμές οστικής πυκνότητας για όλο το σώμα, του αυχένα του μηριαίου και τα πόδια, και επίσης  χαμηλότερες τιμές στην αντοχή των οστών.

   Έως και 60% της μέγιστης οστικής μάζας αποκτάται κατά τη διάρκεια των περιεφηβικών ετών, και η μέγιστη οστική μάζα αποτελεί ένα σημαντικό προγνωστικό της μετεμμηνοπαυσιακής οστεοπόρωσης για τις γυναίκες.

   
   Η συστηματική μελέτη εξάλλου των Nagle και Brooks to 2011 κατέδειξε  πράγματι ότι υπάρχουν σχετικές, αλλά περιορισμένης ποιότητας ως προς τον προσανατολισμό της νόσου αποδείξεις, που δείχνουν ότι, οι ποδηλάτες μπορεί να βρίσκονται  σε κίνδυνο για χαμηλή οστική μάζα, ιδιαίτερα στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης. Απαιτούνται όμως επιπρόσθετες  και σε βάθος χρόνου  ελεγχόμενες μελέτες για να επιβεβαιωθεί πλήρως αυτό.

   O Olmedillas και οι συνεργάτες του το 2012 μέσα από τη συστηματική μελέτη τη βιβλιογραφίας έφτασαν  στο συμπέρασμα ότι η  ποδηλασία δρόμου δεν φαίνεται να παρέχει κανένα σημαντικό όφελος στην οστεογένεση. Η αιτία για αυτό μπορεί να σχετίζεται με την πολύωρη παραμονή σε μία θέση κατά την οποία το βάρος υποστηρίζεται από το ποδήλατο, σε συνδυασμό με τον απαραίτητο χρόνο αποκατάστασης του αθλούμενου μετά την προπόνηση,  που περιλαμβάνει την παραμονή του και την  ξεκούραση σε καθιστή ή σε ύπτια θέση, ειδικά σε αθλητές που βρίσκονται σε ανταγωνιστικό επίπεδο.

   Το συμπέρασμα  εξ αυτών είναι ότι η ποδηλασία όταν εκτελείται ως μοναδική άθληση καθ' όλη την διάρκεια της εφηβείας  μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την υγεία των οστών, καθώς τότε διακυβεύεται η απόκτηση της μέγιστης οστικής μάζας.

   Από την άλλη πλευρά, πολυάριθμες μελέτες σε παιδιά και εφήβους έχουν δείξει ότι απλές και  βραχείας διάρκειας αλτικές δραστηριότητες επηρεάζουν  θετικά την ανάπτυξη των οστών, καθώς η βαρυτική φόρτιση από την αντίδραση του εδάφους ευνοεί την οστεογένεση.

Σε γενικές γραμμές και σε κάθε ηλικία συνιστάται,  εφόσον η ποδηλασία είναι για τον αθλούμενο, ο μοναδικός τρόπος άσκησης του σώματος, να συνοδεύεται από κάποιας μορφής άσκηση ενάντια στην βαρύτητα (σχοινάκι, τρέξιμο, μπάσκετ, βόλεϊ, γυμναστική με βάρη) ώστε να λαμβάνει το σώμα επαρκή ερεθίσματα  για την κινητοποίηση του μηχανισμού της οστεογένεσης.

                                                                 Χαράλαμπος Χαραλαμπάκης
                                                                        Φυσικοθεραπευτής

Πηγές :

Duncan CS, Blimkie CJ, Cowell CT, Burke ST, Briody JN, et al. (2002) Bone

mineral density in adolescent female athletes: relationship to exercise type and

muscle strength. Med Sci Sports Exerc 34: 286–294.

Kyle B. Nagle and M. Alison Brooks (2011) A Systematic Review of Bone

Health in Cyclists, Sports Health, vol 3, no 3, 235-243

Khan K, McKay HA, Haapasalo H, et al. Does childhood and adolescence

provide a unique opportunity for exercise to strengthen the skeleton? J Sci

Med Sport. 2000;3:150-164

Loud KJ, Gordon CM. Adolescent bone health. Arch Pediatr Adolesc Med.

2006;160:1026-1032

MacKelvie KJ, Khan KM, McKay HA. Is there a critical period for bone

response to weight-bearing exercise in children and adolescents? A

systematic review. Br J Sports Med. 2002;36:250-257.

Olmedillas H, Gonzalez-Aguero A, Moreno LA, Casaju´ s JA, Vicente-Rodrıguez G., (2011) Bone Related Health Status in Adolescent Cyclists. PLoS ONE 6(9):e24841. doi:10.1371/journal.pone.0024841

Olmedillas H, Gonzalez-Aguero A, Moreno LA, Casaju´ s J.A, Vicente-Rodrıguez G., (2012) Cycling and bone health: a systematic review, BMC Medicine, 10:168

Rico H, Revilla M, Hernandez ER, Gomez-Castresana F, Villa LF (1993) Bone

mineral content and body composition in postpubertal cyclist boys. Bone 14:

93–95.